کتاب محتوم: نگاه علم به زندگی بدون اراده آزاد رابرت ام. ساپولسکی

کتاب محتوم: نگاه علم به زندگی بدون اراده آزاد رابرت ام. ساپولسکی

از کسی رفتاری به شکلی خاص سر می‌زند. ممکن است این رفتار فوق‌العاده خوب و الهام‌بخش یا رفتاری نفرت‌انگیز محسوب شود. شاید معنی‌اش به فرد بستگی داشته باشد یا شاید هم کار و رفتاری بی‌اهمیت باشد.

پس از مشاهدۀ بسیاری از رفتارها، ما با یک سؤال بنیادین مواجه می‌شویم: چرا این رفتار رخ داد؟

وقتی رفتاری می‌کنیم، یعنی وقتی مغزمان رفتار خاصی را تولید می‌کند، دلیلش جبری است که قبل از آن رفتار وجود داشته و خود آن نیز به علت جبری درست پیش از آن به وجود آمده است و این زنجیرۀ علت‌‏ها به همین شکل ادامه دارد تا آخر.

رویکرد کتاب محتوم این است که نشان دهد این جبرگرایی چطور کار می‌کند. رابرت ساپولسکی در کتاب محتوم بررسی می‌کند که عوامل زیست‌شناختی خارج از کنترل ما، در تعامل با محیط خارج از کنترل ما، چگونه از ما فردی را ساخته‌اند که هستیم.

کتاب محتوم می‌خواهد نشان بدهد وقتی آدم‌ها ادعا می‌کنند که برای رفتارشان «علتی وجود دارد که خودش علتی ندارد» و اسمش را “آزادی اراده” می‌گذارند، به این دلیل است که نتوانسته‌اند جبرگرایی را ببینند و علاوه‌براین، به‌خطا جنبه‌های غیرجبرگرایانۀ خاصی از جهان را عامل شخصیت، اخلاقیات و رفتار انسان تلقی می‌کنند.

فهرست مطالب کتاب محتوم

فصل ۱. همی‌طور لاک‌پشته تا آخر
فصل ۲. سه دقیقۀ آخر فیلم
فصل ۳. نیت از کجا می‌آید
فصل ۴. ارادۀ با اراده: افسانۀ عزم
فصل ۵. مقدماتی از نظریۀ آشوب

فصل ۶. آیا آزادی اراده‌تان آشوبناک است؟
فصل ۷. مقدماتی از پیچیدگی ظاهرشونده
فصل ۸. آیا آزادی اراده ظاهر می‌شود؟
فصل ۹. مقدماتی از عدم تعیین کوانتومی
فصل ۱۰. آیا آزادی اراده یک عمر تضادفی است؟
فصل ۱۰/۵. میان‌پرده
فصل ۱۱. آیا همگی از کنترل خارج خواهیم شد؟
فصل ۱۲. چرخ‌دنده‌های باستانی درونمان
فصل ۱۳. پیش‌تر این راه را رفته‌ایم
فصل ۱۴. شوق مجازات
فصل ۱۵. اگر فقیر بمیری